Γράφει η Καραντούλα Μαρία* , Λογοθεραπεύτρια.
Ας σταματήσουμε μερικά δευτερόλεπτα, ας κλείσουμε τα μάτια και ας φανταστούμε τον εαυτό μας να έρχεται αντιμέτωπος με την εξής κατάσταση: Η δασκάλα στο σχολείο ή ο παιδίατρος μας ανακοινώνει ότι το παιδί μας εμφανίζει δυσκολία στην ομιλία και θα ήταν καλό να επισκεφτούμε έναν λογοθεραπευτή. Πώς αντιδρούμε; “Μα, είναι πολύ έξυπνος και καταλαβαίνει τα πάντα και συζητάμε σαν μεγάλοι και ο Γιώργος της Μαρίας… δεν καταλαβαίνεις τίποτα από όσα λέει και και και… ” Κι ύστερα κάπως έτσι; “Εσείς πήγατε λογοθεραπεία; Α, το διόρθωσε μόνος του. Η γειτόνισσα μου είπε ότι δε χρειάζεται. Της ξαδέρφης μου τα είπε όλα μόλις πήγε στο Δημοτικό. Να πάμε σε λογοθεραπευτή; Μπα, άστο, μικρός είναι, θα τα μάθει μόνος του.”
Για πολλούς γονείς, η διαδικασία αποδοχής ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία είναι αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα. Κι αυτό είναι απολύτως λογικό και κατανοητό. Αυτό που θα πρέπει να έχουμε πρωτίστως κατά νου, είναι ότι η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση στα μικρά παιδιά μπορεί να κάνει θαύματα!
Και το πρώτο βήμα για να γίνει το “θαύμα” είναι η αποδοχή!
Ας θυμόμαστε: Το κάθε παιδί αναπτύσσεται με το δικό του ρυθμό. Συζητώντας με άλλους γονείς, διαπιστώνουμε ότι το κάθε παιδί αναπτύσσει διαφορετικές δεξιότητες σε κάθε ηλικία. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Η σύγκριση μπορεί να μας προσφέρει μόνο ανησυχία. Λόγω των διαφορών αυτών, υπάρχουν κάποια τυπικά στάδια ανάπτυξης για κάθε ηλικία. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα παρακάτω:
- Έως 6 μηνών: Τα μωράκια επικοινωνούν και εξωτερικεύουν συναισθήματα, αλλά και ανάγκες, κυρίως, με το κλάμα και τον ψελλισμό, δηλαδή την παραγωγή διάφορων μεμονωμένων φθόγγων. Από τους πρώτους που προφέρονται είναι οι: α, μ, π, τ και αργότερα εμφανίζονται οι: κ, γκ, φ, β, κ.α. Συνήθως. τον πέμπτο με έκτο μήνα της ηλικίας τους αρχίζουν να “μπαμπαλίζουν”, δηλαδή να επαναλαμβάνουν ρυθμικά απλές συλλαβές, όπως “μα”, “μπα”, “γκα”, “τα”.
- 8ος – 10ος μήνας: Το μωρό ξεκινάει να ενώνει συλλαβές, προφέροντας με αυτόν τον τρόπο λέξεις, όπως “μα-μα” , “μπα-μπα”. Μιμείται ήχους με μεγαλύτερη ευκολία, όπως για παράδειγμα ήχους ζώων.
- 12ος – 18ος μήνας: Έως το τέλος του πρώτου χρόνου της ζωής του, το παιδί προφέρει 5-10 λεξούλες. Καταλαβαίνει πολύ περισσότερες λέξεις από όσες μπορεί να πει. Χρησιμοποιεί μη λεκτική επικοινωνία, και ειδικότερα τα χεράκια του, για να συνοδεύσει λέξεις, όπως “γεια”, “έλα” , “ευχαριστώ” ή για να δείξει.
- Έως 2 ετών: Το παιδί προφέρει και κατανοεί έως 50 λέξεις, ενώ γνωρίζει πολύ περισσότερες. Ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου, γίνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Το παιδί έχει πλέον την ικανότητα να κατονομάζει οικεία αντικείμενα και να κατανοεί πιο σύνθετες εντολές. Σχηματίζει φράσεις με μία ή δύο λέξεις, όπως “μαμά νερό” κ.α. Χρησιμοποιεί έντονα μη λεκτική επικοινωνία, δηλαδή διαφόρων ειδών χειρονομίες για να εκφραστεί.
- 2 – 3 ετών: Το παιδί πλέον γνωρίζει 200-300 λέξεις και προφέρει τουλάχιστον 50. Μετά το δεύτερο χρόνο της ζωής του, αναπτύσσονται ταχύτατα το λεξιλόγιο, η γραμματική πλοκή και η καθαρότητα της προφοράς των φωνημάτων. Κάνει χρήση προτάσεων με 2-3 λέξεις, αλλά μπορεί να μη χρησιμοποιεί ακόμα σωστά άρθρα και προθέσεις. Κάνει ερωτήσεις χρησιμοποιώντας το “γιατί” και το “πού” και έχει την ικανότητα να κατανοεί απλές ιστορίες. Η ομιλία ενδέχεται να παρουσιάζει συγχύσεις στην εκφορά φθόγγων ή συμφωνικών συμπλεγμάτων.
- 3 – 4 ετών: Το λεξιλόγιο είναι πλέον πολύ εμπλουτισμένο και προσεγγίζει περίπου τις 2000 λέξεις. Το παιδί μπορεί να περιγράφει διάφορες καταστάσεις που είδε, άκουσε ή βίωσε. Κατανοεί χρονικές και χωρικές έννοιες. Είναι πιθανό να συνεχίζονται κάποια γραμματικά ή συντακτικά λάθη. Στο τέλος του τέταρτου χρόνου, η ομιλία αναμένεται να είναι πιο καθαρή, αλλά και πιο ικανοποιητική συντακτικά.
- 5 ετών: Πλέον το παιδί μιλά με ευχέρεια. Έχει την ικανότητα να χρησιμοποιεί απλές και σωστά δομημένες προτάσεις για να εκφραστεί. Μπορεί να συμμετέχει σε συζήτηση με επιτυχία και γίνεται κατανοητό από τρίτους και όχι μόνο από την οικογένειά του. Στο τέλος του πέμπτου χρόνου, το λεξιλόγιο αγγίζει περίπου τις 2.500-3000 λέξεις, ανάμεσά στις οποίες υπάρχουν πλέον δύσκολες και πολυσύλλαβες λέξεις. Εκφέρει όλα τα φωνήματα και συμφωνικά συμπλέγματα και ο λόγος του δε διαφέρει σημαντικά από αυτόν των συνομήλικων.
Η διάκριση και σωστή εκφορά των φωνημάτων, προτείνεται να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη της Α’ Δημοτικού, περίπου στην ηλικία των έξι ετών, με σκοπό την αποφυγή εμφάνισης μαθησιακών δυσκολιών.
Πότε να επισκεφτούμε ένα λογοθεραπευτή;
Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν ότι πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιο λογοθεραπευτή, μόνο όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία στην ομιλία. Παρ’ όλα αυτά ο λογοθεραπευτής ασχολείται με πληθώρα διαταραχών.
Μπορούμε να απευθυνθούμε σε ένα λογοθεραπευτή, εάν παρατηρούμε κάποια απόκλιση στα τυπικά αναπτυξιακά στάδια που προαναφέρθηκαν ή εάν νομίζουμε, ότι το παιδί εμφανίζει κάποια δυσκολία, όπως:
- Δυσνόητη ομιλία
- Έλλειψη κατανόησης, έλλειψη ανταπόκρισης σε εντολές ή φαίνεται σαν να μην επικοινωνεί μαζί μας
- Φτωχό λεξιλόγιο, χρήση ίδιας λέξης για πολλά διαφορετικά πράγματα
- Απουσία αντίδρασης σε ηχητικά ερεθίσματα ή δεν ανταποκρίνεται όταν φωνάζουμε το όνομά του
- Είναι 3 χρονών και δεν μιλάει ή λέει λιγότερες από 10 λέξεις
- Κάνει στερεότυπες, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, δεν σας κοιτάει στα ματιά και προτιμά να παίζει μόνο του
- Δυσκολεύεται κατά το ξεκίνημα της ομιλίας, «κολλάει» σε αρχικούς φθόγγους ή επαναλαμβάνει αρχικές συλλαβές
- Έχει δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή
- Δυσκολεύεται στην μάσηση, κατάποση και γενικότερη διαχείριση τροφής
- Έχει βραχνή ή ένρινη φωνή.
Ακόμα κι αν αυτό που μας ανησυχεί δεν συμπεριλαμβάνεται σε όσα προαναφέρθηκαν, μία επίσκεψη και συζήτηση με έναν ειδικό, θα μπορέσει να λύσει τις απορίες μας και να μας καθοδηγήσει κατάλληλα και εξατομικευμένα. Ο λογοθεραπευτής πραγματοποιεί αρχικά μία αξιολόγηση. Οι γονείς ενημερώνονται για τα αποτελέσματα άμεσα. Η παρέμβαση μπορεί να ξεκινήσει, επίσης άμεσα. Ανάλογα με τις δυσκολίες, απαιτείται και ο ανάλογος χρόνος θεραπείας.
Λογοθεραπευτής – γονείς – παιδί αποτελούν όλοι μαζί μία ομάδα, η οποία βασίζεται τόσο στην καλή χημεία, όσο και στη συνεργασία. Εξίσου σημαντική, είναι και η συνέπεια, τόσο στην εφαρμογή των οδηγιών του λογοθεραπευτή στο σπίτι, όσο και στη συχνότητα των συνεδριών. Αυτά, αποτελούν τη βάση για μεγάλη και γρήγορη πρόοδο. Χρειάζεται προσπάθεια, υπομονή και επιμονή από όλους. Ανταμοιβή; Η αυτοπεποίθηση και η χαρά στα μάτια του παιδιού για κάθε στόχο που καταφέρνει!
Ας αφήσουμε στην άκρη τους φόβους και τις προκαταλήψεις! Ας δώσουμε στα παιδιά μας την ευκαιρία να έχουν μία έγκαιρη και αποτελεσματική βοήθεια! Ας τους δώσουμε την ευκαιρία να έχουν αυτά που αξίζουν!
Ονομάζομαι Καραντούλα Μαρία. Είμαι λογοθεραπεύτρια και μαμά μίας 5χρονης μικρούλας! Όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου στο ΤΕΙ Ιωαννίνων, μου άρεσε απλά να ασχολούμαι με τα παιδιά. Ούτε που είχα φανταστεί, ότι αυτό που ξεκινούσα να κάνω στην πρακτική μου, θα ήταν αυτό ακριβώς που έπρεπε να κάνω! Το ότι έγινα μαμά, μου έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσω καλύτερα τους γονείς, να αποκτήσω περισσότερη ενσυναίσθηση και να είμαι πιο υπομονετική και εφευρετική με οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Διαμόρφωσα το δικό μου χώρο, το Ανθολόγιο μου, έναν ευχάριστο χώρο για να υποδέχομαι τους μαθητές μου και τις οικογένειές τους! Δημιούργησα συνεργασίες με εργοθεραπεύτρια και ψυχολόγο και όλοι μαζί προσπαθούμε να προσφέρουμε υπηρεσίες στηριζόμενες στην κατανόηση των αναγκών των παιδιών και των οικογενειών τους!
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου, για οποιοδήποτε θέμα σας απασχολεί σχετικά με το παιδί σας με οποιοδήποτε τρόπο επιθυμείτε!
Στο Ανθολόγιο: Αιγάλεω Αττικής, Αισχύλου 17
Τηλέφωνα: 2114236052 ή 6978185287
Εmail: anthologio_aigaleo@yahoo.com
Facebook: https://www.facebook.com/anthologio.maria.karantoula
Instagram: https://www.instagram.com/anthologio_maria_karantoula/
Βlog: https://anthologio-aigaleo.blogspot.com/
